Opinia SGU RP do projektu ustawy „o uzdrowiskach, obszarach ochrony uzdrowiskowej i lecznictwie uzdrowiskowym oraz o zmianie niektórych ustaw”opracowany przez Ministerstwo Zdrowia.

Dnia 3 lutego 2003 roku zarząd Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych RP otrzymał od Naczelnej Izby Lekarskiej i Naczelnej Rady Lekarskiej – Komisja ds. Uzdrowisk projekt Ministra Zdrowia „o uzdrowiskach, obszarach ochrony uzdrowiskowej i lecznictwie uzdrowiskowym oraz o zmianie niektórych ustaw”.

Projekt ten datowany na dzień 13.01.2003 r. Został przesłany do konsultacji 54 podmiotów z pominięciem Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych RP.

Dla środowiska samorządowego gmin uzdrowiskowych stanowi to zupełne zaskoczenie, bo przecieżuzdrowiska nie funkcjonują w jakimś wirtualnym świecie, ale są położone na obszarze gmin uzdrowiskowych i są z nimi nierozerwalnie związane.

Jeżeli na tym obszarze ustawowo wprowadza się określone reguły postępowania, polegające między innymi na:

• ograniczeniu lub całkowitym zakazie prowadzenia określonej działalnościgospodarczej,
• potrzebie uzgadniania lokalizacji obiektów budowlanych w strefie uzdrowiskowej (uzgadnianie decyzji budowlanych),
• podwyższeniu norm wskaźników zanieczyszczeń powietrza i natężenia hałasu,
• realizacji pełnej infrastruktury ekologicznej za środki budżetowe gmin,
• zakazie realizacji określonych inwestycji,
• wykonaniu określonych opracowań na koszt gminy ( operat uzdrowiskowy, plan zagospodarowania przestrzennego uwzględniającystrefy ochrony uzdrowiskowej)
• obniżeniu dochodów gmin ( obniżono podatek od nieruchomości, proponuje się obniżenie dochodów z opłaty eksploatacyjnej i gospodarcze korzystanie ze środowiska),
• wzmożoną ochronę obszarów uzdrowiskowych

powodujące nie tylkoograniczenie suwerenności gmin, ale też nakładające na te gminy kosztowne zadania, -to naszym zdaniem gminy uzdrowiskowe powinny być wtym przypadku dla Ministra Zdrowia takim samym partnerem jak: związki zawodowe, korporacje zawodowe lekarzy, pielęgniarek, aptekarzy czy też dyrektorzy spółek uzdrowiskowych Skarbu Państwa zrzeszeni w Unii Uzdrowisk.

Tymczasem naszych przedstawicieli nie zaproszono ani do zespołu opracowującego ustawę, ani też nie przekazano nam projektu ustawy do konsultacji.

Domyślamy się, że powodem takiej decyzji, mogą być zaproponowane niekorzystne dla gmin uzdrowiskowych rozwiązania ustawowe, które w sferze rozwiązań finansowych prowadzą do kolejnego obniżenia dochodów tej kategorii gmin (obniżenie dochodów z opłaty eksploatacyjnej) i nie zawierają żadnych rozwiązań odnoszących się do stworzenia warunków do rzeczywistej, a nie werbalnej ochrony walorów uzdrowiskowych przez gminy uzdrowiskowe.

Nie zawierają też, żadnych mechanizmów wspierających gminy uzdrowiskowe ,w zakresie tworzenia podstaw infrastrukturalnych uzdrowisk.

Nie zawierają także żadnych rozwiązań pozwalających na realizację przez gminy uzdrowiskowe zadań, które zostały na nie dodatkowo nałożone, jak choćby : utrzymanie parków uzdrowiskowych, dużych terenów zieleni, promenad, ścieżek spacerowych, urządzeń ogólno-uzdrowiskowych.

Ustawa nie odpowiada zatem na podstawowe pytanie.-Skąd gminy mają wziąć środki finansowe na realizację zadań uzdrowiskowych nie uszczuplając dochodów gmin uzdrowiskowych przeznaczonych na realizację potrzeb wspólnoty gminnej?

Przygotowany przez Ministra Zdrowia projekt ustawy, w sposób szczególny zabezpiecza jedynie interesy spółek uzdrowiskowych Skarbu Państwa, tak jakby uzdrowiska funkcjonowały jedyniew formie fabryk wyalienowanych ze środowiska w którym funkcjonują.

I o ile, w sytuacji finansowej w jakiej znajdują się spółki uzdrowiskowe jest to uzasadnione,o tyle poprawa ich kondycji powinna być troską Państwa, anie może się odbywać tylko kosztem gmin uzdrowiskowych i społeczności lokalnych..

Krótkowzroczność takich rozwiązań, doprowadzi w konsekwencji,do jeszcze większej degradacji zewnętrznej uzdrowisk niż ma to miejsce obecnie.

Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP już od szeregu lat przypomina, że samo uregulowanie kwestii lecznictwa uzdrowiskowego i procesu kreowania uzdrowiska jest niewystarczające, aby uzdrowiska mogły dobrze funkcjonować.

Dla właściwego funkcjonowania uzdrowisk niezbędne jest komplementarne uregulowanie następujących spraw:

• umiejscowienie lecznictwa uzdrowiskowego w systemie ochrony zdrowia,
• określenie podmiotu oraz form nadzoru nad lecznictwem uzdrowiskowym,
• wprowadzenie odpowiednich mechanizmów finansowych wspierających uzdrowiska,
• wprowadzenie odpowiednich mechanizmów finansowych gwarantujących rozwój lecznictwa uzdrowiskowego na odpowiednim poziomie,
• określenie zasad korzystania z lecznictwa uzdrowiskowego i profili leczniczych uzdrowisk,
• rozciągnięcie niektórych przepisów dotyczących uzdrowisk na miejscowości potencjalnie uzdrowiskowe,
• określenie miejsca i roli gminy w tworzeniu podstaw do funkcjonowania uzdrowisk ( spełnienie warunków do uznania za uzdrowisko),
• określenie standardów infrastrukturalnych oraz standardów związanych z ochroną środowiska naturalnego jaki spełniać musi obszar, aby był uznany za uzdrowisko,
• zapewnienie systemowych rozwiązań w zakresie pozyskiwania przez gminy środków finansowych na spełnienie przez uzdrowiskaszczególnych wymogów z zakresu ochrony środowiska naturalnego i ochrony obszarów uzdrowiskowych( np. wyższa wielkość dotacji pozyskiwanych z NFOŚ i GW oraz WFOŚ i GW)
• zapewnienie systemowych rozwiązań w zakresie pozyskiwania przez gminy środków finansowych na realizację zadań wykraczających poza typowe zadania wspólnotowe,
• ścisłe określenie zadań i kompetencji gmin uzdrowiskowych w zakresie funkcjonowania uzdrowisk i lecznictwa uzdrowiskowego,
• inna niż dotychczas dystrybucja wpływów finansowych z określonych podatków i opłat „ściśle powiązanych” z gminami uzdrowiskowymi( opłaty eksploatacyjne, opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska, opłaty za gospodarcze korzystanie z wód, opłaty za ponadnormatywne korzystanie z dróg) pod kątem ich przeznaczenia na realizację celów uzdrowiskowych.

Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP które nie uczestniczyło w bezpośrednich pracach nad projektem ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym nie może jednak stwierdzić, że zaproponowany projekt ustawynie zawiera prawidłowych rozwiązań w zakresie uzdrowisk i lecznictwa uzdrowiskowego.

Co więcej uważamy, że pod względem merytorycznym jest to najlepiej opracowany projekt ustawy poczynając od 1990 roku.

Uwzględnia on prawie wszystko, o co zabiegały gminy uzdrowiskowe w zakresie kreowania uzdrowisk i lecznictwauzdrowiskowego,szczególnie w zakresie: stabilizacji nakładów na lecznictwo, tworzenia uzdrowisk, nadzoru, form prowadzenia lecznictwa, ulg podatkowych, umiejscowienia lecznictwa w systemie ochrony zdrowia, wymagań jakościowych dla uzdrowisk, profili leczniczych itd.

Pod tym względem projekt ten należy ocenić bardzo wysoko i nie może zmienić tej oceny fakt, że przedstawiciele SGU RP nie brali udziału w pracach nad projektem i nie otrzymali go do konsultacji.

Jednakże, będąc tak bardzo blisko wprowadzenia dobrych rozwiązań w zakresie kreowania uzdrowisk i prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, należało pójść krok dalej i uwzględnić w projekcie te sprawy, któredotyczą podstaw tworzenia i funkcjonowania uzdrowisk, a które spoczywają na barkach gmin uzdrowiskowych.

Brak tej regulacji i kolejne obniżenie dochodów gmin uzdrowiskowych spowoduje poważne perturbacje w funkcjonowaniu uzdrowisk, a być może nawet niechęć do tworzenia uzdrowisk przez gminy.

Już sam projektodawca, uzależnia powstanie uzdrowiska od spełnienia przez gminę określonych warunków i wymogów , ale na ich spełnienie nie przewiduje żadnych środków, a nawet preferencji w ich pozyskaniu.

Domniemywać należy, że te obowiązki muszą być wypełnione za środki finansowe gmin.Takie rozwiązania są nie do przyjęcia, bowiem naruszają one nie tylko ogólnie przyjęte normy i zasady , ale nawet Konstytucję.

Przy tak skromnych budżetach gmin uzdrowiskowych, nie da sięwypełnić nałożonych na nie zadań tym bardziej, że dochody gmin uzdrowiskowych są niższe niż innych gminna skutek wprowadzenia różnego rodzaju ulg w działalności uzdrowiskowej (podatek od nieruchomości) i wprowadzonych ograniczeń w rozwoju gospodarczym, a zadania zdecydowanie szersze niż gmin nie posiadających na swoim terenie uzdrowisk.

Sam honor „bycia uzdrowiskiem” dziś już nie wystarcza i nikogo nie przekona do tego, żeuzdrowisko to dobro nadrzędne.

Poza tym oczywistymstwierdzeniem, niezbędne są środki na jego prowadzenie.

SGU RP uważa, że wprowadzenie rozdziału poświęconego gminom uzdrowiskowymdo projektu ustawy przygotowanego przez Ministra Zdrowia i uregulowanie tych spraw o które przez lata zabiegano, raz na zawsze kompleksowo załatwiłoby problem z którym nie mogły sobie poradzić kolejne rządy.

Fragmentaryczne rozwiązanie kwestii uzdrowisk ,- z kolejnym obniżeniem dochodów gmin,powodować będzie ciągłe narastanie istniejącego problemu.

Jan Golba
Prezes Zarządu SGU RP